انسانها چیستند؟ خدایانی میرا.
خدایان چیستند؟ انسانهایی نامیرا.
هراکلیتوس
در بیان این فیلسوف پیشاسقراطی احساس دینی انسان یونانی را درک میکنیم. یکی از اصلی ترین فاکتورهای خردورزی یونانیان باستان دین یونانی بود. دین یونانی برخلاف اکثر ادیان فاقد ساختار سازمانی کشیش گونه و امثالهم بود . به همین دلیل سنتهای دینی نیرومند و عقاید دگم غیر مستدل نداشتند؛ به همین دلیل دین یونانی مانع پیشرفت و توسعه خردورزی و علم در یونان باستان نمیشد.
از طرفی دیگر خدایان یونان باستان تلفیقی از ویژگی های انسانی و گاه تسلط بر پدیده ای طبیعی بودند. اما آنچه به آنان الوهیت میداد برتر بودن در امری انسانی بود؛ عدل و حکمرانی از آن زئوس بود و خرد از آن آتنا؛ به همین ترتیب برای دیگر فضائل انسانی نیز رب النوعی وجود داشت.عشق، زییایی، حقیقت، شجاعت، خلاقیت، هنر، سلحشوری و ... .
پژواک تربیتی این دین را در آموزه های والدین آن دوران میبینیم:
در چیزی بهترین باش!
