آیسخولوس ( Αἰσχύλος) یا اِشیل (525_455 پیش از میلاد) تراژدینویس یونان باستان است. هفت نمایشنامه تراژدی پارسیان، پرومته در زنجیر، هفت تن علیه تبای، نیازگاران، آگاممنون،الاهگان انتقام و اورستیا از وی به جا ماندهاست.
ایرانیان اثری تراژدی است که توسط آیسخولوس (اشیل) در سال ۴۷۲ پ. م در آتن باستان، با پشتیبانی مالی پریکلس، دولتمرد آتن نوشته شد.
تراژدی ایرانیان داستان یورش خشایارشا به یونان را گزارش میکند. بر اساس این نمایشنامه، شاهنشاه هخامنشی، خدایان را فرا میخواند تا با همکاری آنان یونان را نابود کند. آتوسا، ملکه مادر وخشایارشا مهمترین چهرههای این نمایشنامه هستند. نویسنده با تأکید بر پیروزی ناوگان دریایی آتن در نبرد سالامیس، تأثیر بسیاری بر روحیه آتنیها میگذارد.
شوش، یکی از پایتختهایشاهنشاهی هخامنشی، رخدادگاه نمایش ایرانیان است که با همسرایی بزرگان شوشی میآغازد و بزودی شهبانوی مادر، آتوسا، به آنان میپیوندد تا همگی چشم به راه خبری از لشگرکشی خشایارشا به یونان بنشینند.
پیکی خسته با گزارشی از نبرد سالامیس و پیآمد خونین آن از راه میرسد. او از شکست ایرانیان، نام فرماندهان کشته شده، گریختن خشایارشا و بازگشتش میگوید. اوج سخنرانی پیک بازگویی سرود یونانیانی است که فریاد میزدند:
به پیش، ای پسران یونان! رها سازید، میهنتان، فرزندان و همسرانتان را، خانهٔ نیاکان و پرستشگاههای خدایانتان را! همه را نجات دهید، وگرنه همگی از دست رفتهاست!
••••
••••
•••